Afrika Uyku Hastalığı
Afrika Uyku Hastalığı
Uyku hastalığı olarak da bilinen Afrika tripanosomiyazı tedavi edilmediğinde ölümcül olabilen bir enfeksiyon hastalığıdır. Dünya Sağlık Örgütü'nü de açıkladığı verilere göre 50 milyon insan bu hastalık açısından risk altındadır. Yılda 66.000 kişi bu hastalıktan ölmektedir. 1850'lerden bu yana milyonlarca kişinin ölümüne yol açmıştır.
Afrika'nın doğusunda görülen şekli Doğu Afrika uyku hastalığıdır. Özellikle Uganda, Tanzanya, Kenya, Etiyopya gibi ülkelerde yaygındır. Trypanosoma B. rhodesiense türü parazitlerle oluşur.
Afrika'nın batısında görülen uyku hastalığı da Batı Afrika uyku hastalığı olarak adlandırılır. Trypanosoma b gambiense türü parazitlerle meydana gelen bu hastalık özellikle Sudan, Angola gibi ülkelerde yaygındır. Her iki hastalıkta da paraziti hastadan sağlam insanlara bulaştıran çeçe sinekleridir.
Tehlikenin farkında olmak için bu belirtilere dikkat!
Hastalığın ilk belirtileri sineğin ısırdığı yerde 1-2 hafta içinde oluşan sert, ağrılı ve kırmızı renkte yaralardır. O bölgeye yakın lenf bezlerinde şişme görülür. Genellikle bu aşamada iken çok az kişi uzmana başvurmaktadır. Ancak risk teşkil edebilecek durumlarda dikkatli ve temkinli olmak son derece önemli. Belirtiler asla yabana atılmamalı, geçiştirilmemeli.
Hastalık ilerlediğine parazit kan yolu ile beyne ulaşır ve bu bölgede iltihaplanmaya yol açar. Bu durumda kişide uykuya eğilim, felç, yürüyeme ve konuşmada bozukluk, bayılma, kişilik değişikliği gibi belirtiler görülür. Halsizlik, yorgunluk ve düzensiz ateş yükselmeleri hastalığa eşlik eder. nefes darlığı, kalpte aritmi ve yetersizlik, ishal, dalakta büyüme, adet düzensizliği de diğer bulguları oluşturmaktadır. Genelde hastaların uzmana başvurdukları dönem de ne yazık ki bu devrelere denk gelmektedir.
Tanı nasıl yapılıyor?
Kan, lenf bezinden veya beyin omurilik sıvısından alınan örneklerin boyanması ile parazitin gösterilmesi gerekmektedir. Bunun dışında hasta insanın serumunda parazite karşı oluşmuş antikorlar da kan testleri ile saptanabilir.
Tedavi şekli nedir?
Tedavide ağızda alınan ve damardan verilen antiparaziter ilaçlar kullanılmaktadır. Hastalığın ilk dönemlerinde teşhis edilme söz konusu ise tedavi daha başarılı olabilir. Ancak beynin hasar gördüğü durumlarda ve tedavi olmayanlarda ölüm oranı yüksektir.
Nasıl korunulabilir?
Çeçe sineklerinin üreme alanlarını kontrol altına alabilmek için çalılıkların temizlenmesi, uçaklarla o bölgelerin böcek ilaçları ile ilaçlanması temel amaçtır. O bölgeye yolculuk yapılacaksa koruyucu ve açık renkli elbiseler tercih edilmelidir. Uyurken cibinlik veya benzeri yatak koruyucularının kullanması önemlidir. O bölgede bulunan nehir kıyıları ve çalılıklardan uzak durulmalıdır. Sinek öldürücü ilaç ve kremler yararlı olabilir. Afrika bölgesine yapacağınız seyahatlerde bilinçli ve temkinli olmanız son derece önem kazanıyor.
Afrika'nın doğusunda görülen şekli Doğu Afrika uyku hastalığıdır. Özellikle Uganda, Tanzanya, Kenya, Etiyopya gibi ülkelerde yaygındır. Trypanosoma B. rhodesiense türü parazitlerle oluşur.
Afrika'nın batısında görülen uyku hastalığı da Batı Afrika uyku hastalığı olarak adlandırılır. Trypanosoma b gambiense türü parazitlerle meydana gelen bu hastalık özellikle Sudan, Angola gibi ülkelerde yaygındır. Her iki hastalıkta da paraziti hastadan sağlam insanlara bulaştıran çeçe sinekleridir.
Tehlikenin farkında olmak için bu belirtilere dikkat!
Hastalığın ilk belirtileri sineğin ısırdığı yerde 1-2 hafta içinde oluşan sert, ağrılı ve kırmızı renkte yaralardır. O bölgeye yakın lenf bezlerinde şişme görülür. Genellikle bu aşamada iken çok az kişi uzmana başvurmaktadır. Ancak risk teşkil edebilecek durumlarda dikkatli ve temkinli olmak son derece önemli. Belirtiler asla yabana atılmamalı, geçiştirilmemeli.
Hastalık ilerlediğine parazit kan yolu ile beyne ulaşır ve bu bölgede iltihaplanmaya yol açar. Bu durumda kişide uykuya eğilim, felç, yürüyeme ve konuşmada bozukluk, bayılma, kişilik değişikliği gibi belirtiler görülür. Halsizlik, yorgunluk ve düzensiz ateş yükselmeleri hastalığa eşlik eder. nefes darlığı, kalpte aritmi ve yetersizlik, ishal, dalakta büyüme, adet düzensizliği de diğer bulguları oluşturmaktadır. Genelde hastaların uzmana başvurdukları dönem de ne yazık ki bu devrelere denk gelmektedir.
Tanı nasıl yapılıyor?
Kan, lenf bezinden veya beyin omurilik sıvısından alınan örneklerin boyanması ile parazitin gösterilmesi gerekmektedir. Bunun dışında hasta insanın serumunda parazite karşı oluşmuş antikorlar da kan testleri ile saptanabilir.
Tedavi şekli nedir?
Tedavide ağızda alınan ve damardan verilen antiparaziter ilaçlar kullanılmaktadır. Hastalığın ilk dönemlerinde teşhis edilme söz konusu ise tedavi daha başarılı olabilir. Ancak beynin hasar gördüğü durumlarda ve tedavi olmayanlarda ölüm oranı yüksektir.
Nasıl korunulabilir?
Çeçe sineklerinin üreme alanlarını kontrol altına alabilmek için çalılıkların temizlenmesi, uçaklarla o bölgelerin böcek ilaçları ile ilaçlanması temel amaçtır. O bölgeye yolculuk yapılacaksa koruyucu ve açık renkli elbiseler tercih edilmelidir. Uyurken cibinlik veya benzeri yatak koruyucularının kullanması önemlidir. O bölgede bulunan nehir kıyıları ve çalılıklardan uzak durulmalıdır. Sinek öldürücü ilaç ve kremler yararlı olabilir. Afrika bölgesine yapacağınız seyahatlerde bilinçli ve temkinli olmanız son derece önem kazanıyor.