Kış aylarına adaptasyon gösterebilmek, zor koşullarda yaşamlarına devam edebilmek için bazı hayvanlar kış uykusuna yatma ihtiyacı hissederler. İşte kış uykusuna yatan hayvan grupları:

Ayılar

Ayılar, yazın günde yaklaşık 20.000 kalori alırlar. Normal şartlarda günlük aldıkları kalorinin 4000 kaloriyi aşmadığı dikkate alındığında bu oranın ne kadar yüksek olduğu daha iyi anlaşılmaktadır. Özellikle kış uykusuna yatmadan önceki son günlerde reçineli bitkiler gibi hazmı oldukça zor besinler yerler.

Kış uykuları boyunca vücut ısılarını belli bir seviyede tutmak ve rahat uyuyabilmek için kurumuş çim ve yapraklardan kendilerine bir yatak yapmaktadırlar. Yatış pozisyonları da bu ısıyı korumaya yöneliktir.

Kurbağa

Kış uykusu sırasında bazı kurbağaların vücutlarında buz kristalleri oluştuğu keşfedilmiştir. Bu kurbağalardan gri ağaç kurbağası ve ilkbahar kurbağası gibi türlerin hepsi, kışları don olaylarının görüldüğü coğrafi bölgelerde yaşarlar. Kış uykusuna yattıklarında bu canlılarda hiçbir hayat belirtisi görülmez. Kalp atışları, nefes alış-verişleri ve kan dolaşımları tamamen durur. Ağaç kurbağası ve diğer canlılardaki en önemli özellik ise, bol miktarda glikoz üretebilmeleridir. Glikoz, hücrelerden su çekilmesini önler, bu sayede büzülme olayı da engellenmiş olur. Böylece kurbağanın hücreleri bu donma olayından hiçbir zarar görmez.

Kaplumbağa

Ekim ayından itibaren havalar soğudukça ve yiyecekler azaldıkça kaplumbağaların bedensel aktiviteleri azalır ve kendilerini korumak için uyku haline geçerler. Kalp atışları ve solunumları da yavaşlar. Ekim’le Mart arası kış uykusuyla geçer.

Kutup Ayısı

Anne adayı kutup ayısının, kış uykusuna yattığı dönemde hiç enerji harcamaması ve yavrularının daha iyi beslenmesinin sağlanması için metabolizmasının hızı düşer. 7 ay boyunca canlının metabolizmasındaki yağ proteine çevrilir ve yavruların beslenmesi sağlanır. Bu 7 aylık süre boyunca kendisi hiç beslenmez. Kalp atışı oranı dakikada 70’ten 8’e kadar iner ve metabolizması yavaşlar. Bu dönemde yemek yemediği gibi diğer ihtiyaçlarını da karşılamaz. Böylelikle yavrularını doğuracağı dönemde fazla enerji harcamamış olur.

Sibirya Ayısı

Sibirya boz ayısı sonbaharda şişmanladıktan sonra, yuvasına çekilir ve aylarca (4 ila 7 ay) süren bir uyku dönemine girer. Ayının 37 derece olan vücut ısısı, kış uykusu sırasında 5 ila 6 derece azalır. Buna rağmen, kalp atışı ve nefes alma ritmleri daha yavaşlar. Bu nedenle genel metabolizmalarında yüzde 50 ila yüzde 60’a varan düşüşler gözlenir. Ayı, bu devre boyunca yemek-içmek dahil hiçbir hayati fonksiyonunu yerine getirmez. Bununla birlikte su kaybı belirtisi de göstermez. Çünkü uyku esnasında kendi yağını (lipitlerini) başlıca enerji ve su kaynağı olarak kullanır.

Yarasa

Gece kuşları olan yarasalar, kış mevsimini mağaralarda ya da maden yataklarında geçirirler. Çünkü bu mekanlar, kış uykusu için gerekli olan donma noktasının üzerinde bir ısıya ve nemli ortama sahiptir.

Hayvanların kış uykusuna yatmalarını ve bu uyku sırasında sistemlerini en mükemmel şekilde belirleyen ve onlara gerekenleri yaptıran şüphesiz Allah’tır. Sadece çevremize baktığımızda gördüğümüz canlıların değil, tüm dünyada yaşayan canlıların aynı akılcı davranışları yapıyor olması da bize Rabbimiz’in sonsuz aklını ve gücünü kanıtlar.

Köpek Balıkları

İri köpek balıkları da denizlerdeki pek çok canlı gibi planktonlarla beslenirler. Kuzey Denizi’nde her Kasım ayında plankton yoğunluğu azaldığı için köpek balıkları besin ararken her zaman harcadıklarından çok daha fazla enerji harcamak zorunda kalırlar. Bu nedenle bir süre sonra güçsüz kaldıkları için yemek aramayı bırakıp, dibe çökerler ve kış uykusuna yatarlar. Okyanusun derinliklerinde aylarca hareket etmeden ve hiç beslenmeden yaşayabilirler. Bu sırada kalpleri sanki çalışmıyormuş gibi oldukça yavaş atar.



Kış uykusuna yatan tüm hayvanların ortak özelliği, bu mucizevi davranışları sergileyecek bir bilinçlerinin bulunmamasıdır. Oysa bu hayvanların çoğunluğu, adeta yapmaları gerekenin ne olduğunu bilir gibi kendi vücutlarını, fazla enerji harcamaktan kurtarmaya çalışırlar.

Elbette ki bu canlıların kış uykusuna yatmadan önce bu döneme bir sistem dahilinde hazırlanmaları, Yüce Rabbimiz’in ilhamı ile gerçekleşmektedir. Sonsuz merhamet ve ilim sahibi Yüce Allah, canlılar üzerindeki ilmini ayette şöyle bildirmektedir:

“Sizin için hayvanlarda da elbette ibretler vardır…” (Nahl Suresi, 66)