Gençlik yıllarında uyku kurtulamadığım bir baş belasıydı. Günün 24 saatine mümkün olduğu kadar etkinliği sıkıştırmamın önündeki en büyük engeldi. Ancak uykuya az zaman ayırma konusundaki çabalarım beklemediğim sonuçlar doğuruyordu. Bale veya tiyatro oyunu izlerken uykuya dalardım. Kocam bunlara "Jane'in en masraflı şekerlemeleri" adını takmıştı. Hatta iki defa araba kullanırken sızdım ve felaketi kıl payı atlattım.

Ancak şimdilerde kronik uykusuzluk yaşadığımın farkına varıyorum. Geçenlerde The New York Times'ın magazininde yayınlanan bir araştırmaya göre kronik uykusuzluk çekenler kendi uyku ihtiyaçları konusunda en kötü kararları verenlerdir. Araştırma, ihtiyaçlarımız konusunda karar verme yeteneğimizi sorguluyor. Diğer araştırmalar gösteriyor ki insanlar 7 la 8 saat uyuduktan sonra en verimli düzeylerine erişiyor. Bu yüzden ben de her gün 7 saat uyumaya çalışıyorum. Yine de hemen hemen her akşam bir şey oluyor ve hedeflediğim uyku saati 22:00'yi tutturamıyorum. Bazen evle ilgili önemli bir iş, bazen hemen cevaplamam gereken bir e-posta veya okumam gereken uzun bir makale ortaya çıkıyor. İnsanların çoğu erken uyumak istediklerinde benzer sorunlarla karşılaşıyor.

1960'ta Amerika'da yetişkinler her gün ortalama 8 saatten fazla uyurken bu rakam 2010 yılında altı buçuk saate düştü. Bazı uzmanlara göre bu düşüş e-posta, SMS'ler ve internetten alışveriş gibi faktörler yüzünden devam edecek. İlerleyen yaşın da uyku düzeni üzerinde olumsuz bir etkisi olabilir. Gallup Şirketi'nin 2005'te 50 ve üzeri yaşta bin 3 Amerikalı üzerinde yaptığı bir ankete göre, yaşlıların sadece üçte biri iyi bir uyku çekiyor. Yarısından azı günde 7 saatten fazla uyuyor. Hatta beşte biri günde 6 saatten az uyuyor. Uyku düzenini bozan aktiviteler yaşla beraber artıyor. Örneğin yaşla beraber egzersiz zamanı ve dışarıda geçirilen vakit azalıyor (Güneş ışığı vücutta uykunun gelmesi ve uyanık olma hissinin en önemli düzenleyicisi). Ayrıca yaşlandıkça kişi yediklerine dikkat etmemeye başlıyor ve uykuyu bölen ilaçlar alıyor.

Buna bir de horlayan bir eş veya bakmanız gereken bir aile üyesi eklenince iş çığırından çıkıyor. Romatizma, diyabet, depresyon, anksiyete, uyku apnesi, kadınlarda regl ağrısı veya erkeklerde prostat büyümesi gibi uyku düşmanı sağlık problemler de cabası. İyi bir gece uykusu lüks olmaktan ziyade bir ihtiyaç. İyi bir uyku kişinin odaklanmasını kolaylaştırıp hafızasını güçlendirir. Kişinin ruh hali düzelir ve üretkenliği artar. Ayrıca acıya duyarlılığa ve bağışıklık sistemine yaptığı katkı da son derece büyük. Uyku aynı zamanda sizin daha çekici görünmenizi bile sağlayabilir.

Aralık ayında British Medical Journal'ın internet sitesinde yayınlanan İsveçli ve Hollandalı bilim insanlarının 23 yetişkin üzerinde yaptıkları bir araştırmaya göre, uykusunu alamayan insanlar daha az sağlıklı, daha yorgun ve daha az çekici görünüyorlar. Yetersiz uyku aynı zamanda sizi normalde olacağınızdan daha kilolu olmanıza neden olabilir. Harvard Üniversitesi'nde 68 bin orta yaşlı kadın üzerinde 16 yıl boyunca sürdürülen bir araştırmaya göre, her gece beş saat veya daha az süre uyuyan kadınların, yedi saat uyuyanlardan 2,4 kilo daha ağır ve obezite risklerinin yüzde 15 daha yüksek olduğu tespit edildi. 2009'da American Journal of Clinical Nutrition dergisinde, Chicago Üniversitesi endokrinologlarından Doktor Plamen D. Penev ve çalışma arkadaşlarının 14 günlük iki dönem boyunca uyku laboratuvarında kalan 11 sağlıklı gönüllünün üzerinde yaptığı kalori tüketilmesi ve yakılmasıyla ilgili bir araştırma yayınlandı. Bu araştırma boyunca gönüllülerin lezzetli yemeklere sınırsız erişimi vardı. İlk dönemde 5 erkek ve 6 kadından oluşan gönüllüler günde 5,5 saat uyurken ikinci dönemde ise 8,5 saat uyudular.

Normal öğünlerde eşit miktarda gıda tüketen gönüllüler yetersiz uyuduklarında abur cubur yüzünden fazladan 221 kalori tükettiler. Bazı araştırmalarda ise az uyuyanlarda iştahı artıran grelin hormonunun yükseldiği ve iştah azaltan leptin hormonunun azaldığı görüldü. Uykuya dalma konusunda sıkıntınız varsa veya gece sık sık uyanıyorsanız, vücudun doğal uyku getiricisi olan melatonin takviyesi yapmayı düşünebilirsiniz. Benim yatağımın başucunda sürekli melatonin durur.

JANE E. BRODY