Uyku Sağlık

Uyku nedir, hakkında bilgi, bebekler de uyku düzeni, büyüklerde uyku

Herkes gece yatıp sabah kalkmak, derin bir gece uykusu çekmek ister. Ancak, bazı durumlarda uykumuz bölünür, uyuyamayız ve sabahları da yataktan kalkmamız çok zor olur. Peki uykusuzluğa yol açan nedenler neler olabilir?

CBC News'te yer alan habere göre, 2002 yılında yapılan istatistiklere göre, Kanada'da yaşayan 15 yaşın üstündeki her 7 kişiden birinin (yaklaşık 3,5 milyon kişi) uyumakta zorlandığı, uykusuzluk çektiği belirtiliyor. Bu kişilerin yaklaşık yüzde 18'inin geceleri ortalama 5 saatten daha az uyuduğu açıklanıyor.

Amerikan Ulusal Uyku Derneği, yetişkinlerin 7-9 saat, gençlerin ise 8,5-9,5 saat uykuya ihtiyaçları olduğunu söylüyor. Önerilen uyku süresinden daha az uyuyan birçok insanda düzenli olarak uykusuzluk hastalığı bulunmasa da bir problem olduğu belirtiliyor.

Toprak solucanları soğuk ayları kış uykusuna yatarak geçiren hayvanlar arasında yer alıyorlar. Toprağın üç metre altına kadar inebilir ve bu derinliklere neredeyse yatay tüneller açarak ulaşırlar. Bu tünellerde hareket ettikçe dışkıları (gübreleri) ile bu tüneller sertleşir, pürüzsüzleşir ve sağlamlaşır. Tünelin sonunda kış uykusuna yatarlar.

Oruçlusunuz ve gündüz uyudunuz ama kalktığınızda boşaldığınızı farettiniz bu durmda orucunuz ne olur?

Bu durumda kişi hemen kalkmalı ve gusul abdestini almalı ama orucunu bozmamalı.Çünkü uyku halinde istemeyerek olduğu için oruç bozulmaz ama hemen gusul almak şarttır.

Uyku konusu en başka çok mühüm bir konudur ve dikkat gerekir.

Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:

(Annesi, Hz. Süleymana “Evladım, çok uyuma, çok uyumak, Kıyamette insanı fakir bırakır” dedi.) [İbni Mace]

Sabahları uykudan kalktığınızda gece dayak yemiş hissine kapılıyorsanız bunun sebeplerini araştırmanızda fayda var. Ne kadar uyursanız uyuyun dinç kalkamıyorsanız bunun nedeni aşağıdakilerden biri olabilir.

İşte hayatımızla ilgili son derece önemli bir soruya bir süpriz cevap daha! “Hiç kimse bilmiyor.“ C

evabın kolay olduğunu, uykuda enerjimizi şarj ettiğimizi söyleyebilirsiniz, ama bilimsel araştırmalar bunu göstermiyor. Yapılan araştırmalarda, İngiltere’de 70 yaşında bir kadının, her gece bir saat uyuyarak, hatta bir keresinde 56 saat uyanık kaldıktan sonra sadece 1,5 saat uyuyarak ertesi gün tam performans ile hayatını sürdürebildiği gözlemlenmiştir.

Aslında normalde, hepimizin bildiği gibi, bir gece dahi uyuyamasak, ertesi gün adrenalin nedeni ile bütün aktivitelerimiz yavaşlamaktadır. İki gece üst üste uyumayan insanda ise durum daha kötüdür. Dikkat ve konsantrasyon düşer, hatalar artar.

Üç günden sonra insan hayal görmeye başlayabilir, düşünce berraklığı kaybolur. Daha sonra ise artık insan gerçekle ilişkisini keser. Fareler üzerinde yapılan deneylerde bir canlıyı uyanık tutmaya çalışmakla ölümüne neden olunabileceği ispatlanmıştır.

Bu uykunun bir ismi de Feylûledir ki, ikindi namazından sonra, mağribe (akşama) kadardır. Bu uyku ömrün noksaniyetine, yâni, uykudan gelen sersemlik cihetiyle, o günkü ömrü nevmâlûd, yarı uyku, kısacık bir şekil aldığından, maddi bir noksaniyet gösterdiği gibi, manevî cihetiyle de, o gün hayatinin maddî ve manevî neticesi ekseriya ikindiden sonra tezahür ettiğinden, o vakti uyku ile geçirmek, o neticeyi görmemek hükmüne geçtiğinden, güya o günü yaşamamış gibi oluyor.

Asıl uyunması gereken vakitler ise şu ikisidir:

Sürüngenlerin bir çoğu kış uykusuna yatarlar. Bilindiği gibi bunların başında da yılan gelmektedir. Soğuk kış aylarında yılan toprağın altında kendine bir yer ayarlayarak kış uykusuna yattığı bilinmektedir.

Sürüngenler familyasından kış uykusuna yatan en bilinen iki tür; yılanlar ve kertenkeleler.

Kertenkeleler kış mevsiminde deliklerinin içinde ilkbahara kadar kış uykusuna yatarlar. Kış uykusundan uyandıktan sonra ise soğukkanlı olduklarından taşlar üzerinde güneşlenmeyi severler. Kertenkeleler kışın toprağın içindeki oyuklara saklanırlar ancak havalar soğumadıkça uykuya dalmaz.

Soğuk iklimlerde yaşayan yılan türleri kışı atlatmak için kış uykusuna yatar. Oyuklara ya da mağaralara gizlenerek havalar yeterince ısınıncaya kadar uyurlar. Yılanlarda özellikle engerek yılanlarının yirmi otuz tanesi bir arada, toprağın altındaki çukurlarda, birbirlerine sarılarak uyurlar.

Devamlı olarak uykunuz olduğunu hissediyor ve halsizlikten şikayet ediyorsanız bu durumun sebeplerini aramanızda fayda var. Zira çok farklı hastalık türleri kişide uyku haline ve halsizliğe sebep olabiliyor. İşte bunlardan en önemlileri:

Çocuğunuzu gece tuvalet eğitimine başlatabilmeniz için gündüz saatlerinin büyük bölümünde bez kullanmıyor olması gerekir. Gündüz tuvalet eğitimi devam ederken gece bezini de bırakabilirsiniz.

Gece tuvalet eğitimine başladığınızda, çocuğunuzun yatmadan önceki sıvı alımını kısıtlamanız gerekir. Yatmadan 1-2 saat önce sıvı tüketimini sınırlamalı ve yatırmadan önce mutlaka tuvalete götürmelisiniz.

Uyku insan hayatında çok önemli bir yere sahiptir. İnsan ömrünün yaklaşık dörtte birini uyuyarak geçirmektedir. Uyku ne kadar kontrol altına alınabilirse, insan ömrü de o nispette değerlenmiş olur. Allah gündüzü geçinmemiz için yani çalışıp çabalamak için, geceyi de uyumamız ve dinlenmemiz için yaratmıştır.Bilindiği gibi Kuran’ı Kerim teori kitabıdır. Pratiği ise Peygamber Efendimiz, yani sünnetlerdir. Kuran’ın hakikatlerini bizzat yaşayarak ümmetine ders vermiştir. Uyuma konusunda da uyumanın şekli ve zamanı konusunda bizlere tavsiyelerde bulunmuştur.

Karanlıkta uyumak beynin melatonin hormonu salgılamasını sağlayarak kişiyi kanserden koruyor. Işıkta bu hormon salgılanmadığı için kanser hücreleri daha çabuk gelişiyor. Uzmanlar, "Gece lambası da olsa ışıktan kaçının." uyarısında bulunuyor.

Bulguyu destekleyen Dünya Sağlık Örgütü, gece çalışmayı 'muhtemel kanserojen etkisi bulunanlar' listesine dahil etti. Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Dairesi ise gece aydınlatmalarının zararlarını anlatmak için hazırladığı raporda melatonin hormonunun önemini vurguluyor.

Kış uykusuna yattığını bildiğimiz hayvanların başında ayılar geliyor. Ayı türleri kış uykusuna yatmadan önce, yani henüz dondurucu soğuklar başlamadan önce de bunun bilincindedirler. Ayıların şaşırtıcı davranışlarından biri, bütün yaz boyunca, sanki kış için bir hazırlık yaptıklarının bilincindeymiş gibi hareket etmeleridir. Hazırlık olarak, öncelikle kendi kilolarının iki katı kadar kilo alırlar. Kışın vücutlarının ne tip zorluklarla karşılaşacağını, uzun uyku dönemi boyunca hiçbir şey yemeden canlı kalmaları gerektiğini hesaplar gibi hareket ederler.

Uyku getiren ve rahat uyumaya yardımcı yiyecekler:

Sonbaharın bitiminde ağaçlarının yapraklarını döktüğü ve birkaç ay süresince çiçek ya da meyve üretmeden, bir anlamda dinlenme dönemine girdikleri gözlemlenir. Kışın, yapraklarını dökmeyen ağaçlar da içinde olmak üzere, bütün ağaçlar yaşamsal etkinliklerin en aza indiği bir görüntüye bürünürler.