Uyku Sağlık

Uyku nedir, hakkında bilgi, bebekler de uyku düzeni, büyüklerde uyku

Sabahları yataktan kalkamamanın sebebi nedir, sabahleyin kendimizi aşırı yogrun hissetmemizin nedeni, sabahları niçin uyanamıyorum, sabah yaşanan aşırı yorgunluk ve yataktan kalkamamın çözümü ve tedavisi nasıl olur:

Vakitlerin hepsini de Rabb'imiz yaratmıştır. Ancak sabahın şafak vakti, vakitlerin en aziz ve mübareğidir. Bu sebeple ayette Rabbi'miz müminleri tarif buyururken:

Onlar seher vaktinde tevbe, istiğfar halinde olurlar, buyurmuştur.
Nitekim namazların en çok sevaplısı da seher vaktinde kılınan namazdır. Bundan dolayı sabah namazını kazaya bırakmak büyük sevabın kaybı demektir. Güneş çıktıktan (kırkbeş dakika sonra) sünnetiyle birlikte kaza etseler de yine vaktinde kılmış olmanın büyük sevabından mahrumiyet söz konusudur.
Cüneyd-i Bağdadi'yi vefatından sonra rüyasında gören bir hürmetkârı sorar:
Üstad der, senin birçok iyiliğin ve faziletin vardı. Kim bilir Rabbim hangisine ne türlü sevaplar lütfeylemiştir.
Şöyle cevap verir büyük veli:
Hepsi bir yana seherde kıldığım iki rekat namaz bir yana!
Efendimiz (sas) Hazretleri de böyle buyurur:
Fecir vaktinde iki rekat dünya ve içindekinden hayırlıdır.

Kış uykusu ya da hibernasyon denen olayda hayvan vücut etkinliklerinin tamamına yakını durdurur ya da çok yavaşlatır. Kalp atım sayısı, vücut sıcaklığı, vücudun diğer fonksiyonları çok yavaşlar. Uyku sırasında su içme ya da idrar bırakma olayı olmaz. İdrar birikince, uyanır idrarını yapar sonra tekrar kış uykusuna girer.

Uykuda zayıflamak mümkün müdür? Mümkünse bunu mantıklı olarak nasıl açıklayabiliriz ? Tarihimize baktığımızda aslında Uyuyarak zayıflamanın mümkün ve de sağlıklı olduğunu görüyoruz. Fakat burada kesinlikle bolca yemek tüketip yatarak sabah kalktığınızda yarım kilo vereceğini düşünmeyin. Zayıflamanın tıbbı açıklamasını az sonra yapacağız. Asıl önemli olan bu fikrin doğru mu yanlış mı ve nasıl olduğudur.

Epilepsi ve uyku arasındaki ilişki karmaşık olan karşılıklı bir şekildedir. Uyku ile, özellikle uykunun bazı devrelerinde, epileptik nöbetler ve interiktal EEG deşarjları uyarılabilir. Bunun aksine bazen uykunun epilepsi üzerinde koruyucu etkisi de olabilmektedir. Diğer bir taraftan bakılırsa, uyku süresi ve yapısı da epileptik nöbetlerde devamlı veya geçici değişiklikler yaratabilmektedir. Bu karmaşık ilişkiyi kısaca iki alt başlıkta inceleyebiliriz.

Uykunun düzenli ve sağlıklı olması hepimiz açısından önemli bir faktördür, ancak henüz büyüme ve gelişme çağında olan çocuklar için sağlıklı uyku daha önemli bir hal alıyor, sebebi de çocukların uyurken büyümesidir. Bazı çocuklar geceleri uyumamakta çok ısrarcı olur ve düzenli bir uykuya sahip olamadıkları içinde uykunun faydalarından da yararlanamazlar ve hem gelişimlerinde hem de büyümeleri bir takım aksaklıklar meydana gelebilir.

Uyku, Yüce Allah’ın bu âlemdeki en hayret verici ayetlerinden birisidir. O, hayatımız için vazgeçilmez ve yeri asla doldurulmaz bir nimet. Hepimiz onunla her gün iç içe yaşıyor, fakat hakkında pek az şey biliyoruz.

Kuran'ı Kerim'de Yasin, Bakara ve Enfal surelerinin de içinde bulunduğu dokuz farklı surede uykuya değinilmiştir. İşte sırası Kuran'da geçen uyku ile ilgili ayetler:

Her günden verim almak ve zinde bir hayat sürmek istiyorsanız gün içinde yapmanız gerekenler var. Sabahları uyanmakta zorluk çekiyor, gün içinde kendinizi halsiz ve bitkin hissediyor, bir an önce akşamın gelmesini ve yatağınıza uzanmayı hayal ediyorsanız, sağlıklı bir yaşam tarzınız yok demektir. Dinçleşmek elinizde:

Bilindiği kadarıyla, 19. yüzyılda yaşamıştır. Doğum ve ölüm tarihleri tam olarak bilinememektedir. Eskişehir’e gelerek burada Seyyid Gazi ve Sücaaddin Veli tekkelerinde bir dönem yaşadığı bilinmektedir.
Günümüzün ahvaline de öylesine uygun sözleri ile sanki Genç Abdal bugünleri düşünüp yazmış gibidir:

Gaflet Uykusunda Yatar Uyanmaz

Gaziantep Avukat Cengiz Gökçek Devlet Hastanesi Nöroloji Uzmanı ve Uyku Merkezi Sorumlusu Dr. Abdurrahman Neyal, ''Uykuda nefes durması yaşayan insanlarda, felç, şeker, kalp krizi ve yüksek tansiyon gibi hastalıkların görülme riski çok yüksektir'' dedi.

Uykusuzluk ile kanser ilişkisi kanıtlanmıştır. Işıksız ortamda günde 7 saat uyuyun.Kansere davetiye çıkaran çevresel faktörlerden korunmanın mümkün olduğunu söyleyen Medical Park Göztepe Hastane Kompleksi Medikal Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Andaç Argon, uyarıyor:

“Gece uykusu, ciddi oranda kanserden koruyan bir faktördür. En geç gece yarısı saat 01.00’de ışıksız bir ortamda uykuya geçmemiz lazım ki, bizi kanserden koruyan melatonin hormonu salgılanmaya başlasın.

Vakit gece yarısı, ancak çocuğunuz hâlâ zinde. Yaramazlığını da yapıyor, oyununu da oynuyor. Bu gece uyumayacağı konusunda ısrarlı.

Onun yatağa gitmesini sağlayıcı yöntemler denemek yerine 'Uykusu gelince yatar.' diyen anne babalardansanız yanılıyorsunuz demektir.

Unutmayın ki, uykusuz çocuk mutsuz çocuktur. Anne-baba olarak çocuğunuzu uykuya ikna edecek yöntemleri denemeniz ve bu konuda sabırlı olmanız gerekir. Uyku yalnızca bir dinlenme aracı değildir. Beyin başta olmak üzere tüm organların faaliyetlerini sürdürmesi için çok önemlidir. Uyku esnasında stres hormonları azalırken, büyüme hormonu salınımı artar. Bu sayede uyku sırasında vücut kendini onarır, yeniden yapılandırır, protein sentezi artar ve vücut kendini yeni güne hazırlar.

Hadîs-i şerifte buyuruldu ki:

“Her kim, Vâkıa sûresini her gece bir defa okumayı âdet haline getirirse, ömründe fakirlik görmez.”

Peygamber Efendimiz (sav)'in bu hadis-i şerifi ile her gece yatmadan önce Vakıa suresini okumanın önemini vurguluyor. Uyku öncesi okumanın yanında sabah uyandığında okumak da faziletli olacaktır.

Uykusuzluk İçin Kuran'dan muhtelif bazı ayetler vesile edilerek dua edilebilir. Bu ayetlerden biri de Al-i İmran Suresi. Al-i İmran suresinin 54. ayet-i kerimesi okunarak sahih bir niyetle uykusuzluk sorununa şifa istenebilir.

ÂLİ İMRÂN - 154. Ayet-i Kerime'nin Arapçası:

ثُمَّ أَنزَلَ عَلَيْكُم مِّن بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُّعَاسًا يَغْشَى طَآئِفَةً مِّنكُمْ وَطَآئِفَةٌ قَدْ أَهَمَّتْهُمْ أَنفُسُهُمْ يَظُنُّونَ بِاللّهِ غَيْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِيَّةِ يَقُولُونَ هَل لَّنَا مِنَ الأَمْرِ مِن شَيْءٍ قُلْ إِنَّ الأَمْرَ كُلَّهُ لِلَّهِ يُخْفُونَ فِي أَنفُسِهِم مَّا لاَ يُبْدُونَ لَكَ يَقُولُونَ لَوْ كَانَ لَنَا مِنَ الأَمْرِ شَيْءٌ مَّا قُتِلْنَا هَاهُنَا قُل لَّوْ كُنتُمْ فِي بُيُوتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذِينَ كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقَتْلُ إِلَى مَضَاجِعِهِمْ وَلِيَبْتَلِيَ اللّهُ مَا فِي صُدُورِكُمْ وَلِيُمَحَّصَ مَا فِي قُلُوبِكُمْ وَاللّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ

Bayılma olayı çok farklı nedenlerden kaynaklanabilir. Halk arasında bayılma sonucunda inme (felç) geçirme korkusu çok yaygındır. Sabah uykudan uyandıktan sonra bayılma vakaları da normal zamanlara oranla daha fazla gerçekleşmektedir. Bu da uyku sonrası bayılma eğiliminin daha fazla olduğu şeklinde bir düşünceye sebep olabiliyor.

Uyku elbette ki baygınlık için tek başına bir sebep değildir. Ancak baygınlık sebebi olan bazı durumlar uyku esnasında daha fazla meydana gelebilir. Bu da dolaylı yoldan da olsa uyku sonrası baygınlıklara sebep vermektedir.